Sklep Internetowy Kaja • Oświetlenie • Lampy

Czym jest stopień ochrony IP?

Stopień ochrony IP to jeden z kluczowych parametrów technicznych, na które należy zwrócić uwagę przy wyborze oświetlenia – zarówno do wnętrz, jak i przestrzeni zewnętrznych. Właściwe dopasowanie szczelności oprawy przekłada się bezpośrednio na jej trwałość, bezpieczeństwo użytkowania oraz odporność na czynniki zewnętrzne, takie jak kurz, wilgoć czy deszcz.

Poniższy artykuł wyjaśnia, czym dokładnie jest stopień IP, jak czytać oznaczenia, jakie wartości są najczęściej spotykane w przypadku oświetlenia oraz jak dobrać odpowiednią klasę szczelności do różnych stref – m.in. w łazience i w ogrodzie.

Stopień ochrony IP (ang. Ingress Protection) to międzynarodowa norma określająca, w jakim stopniu dana obudowa chroni urządzenie elektryczne przed wnikaniem ciał stałych (np. kurzu) oraz cieczy (głównie wody). System ten jest standaryzowany zgodnie z normą IEC 60529.

Co oznaczają poszczególne cyfry w klasie szczelności IP?

Dwie cyfry, które znajdują się w kodzie IP nazywane są cyframi charakterystycznymi. Pierwsza z nich określa stopień ochrony użytkownika przed dostępem do części niebezpiecznych oraz odporność na wnikanie ciał stałych. Natomiast druga – charakteryzuje wodoszczelność urządzenia. Im wyższe wartości cyfr, tym lepsza ochrona środka urządzenia przed czynnikami zewnętrznymi. Poniżej prezentujemy rozpiskę poszczególnych wartości.

Pierwsza cyfra w klasie IP
0	bez ochrony
1	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych wierzchem dłoni, ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 50 mm i większej
2	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych palcem, ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 12,5 mm i większej
3	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych narzędziem, ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 2,5 mm i większej
4	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 1 mm i większej
5	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, ochrona przed pyłem
6	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, ochrona pyłoszczelna

Druga cyfra w klasie IP
0	bez ochrony
1	ochrona przed padającymi kroplami wody
2	ochrona przed padającymi kroplami wody przy wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w każdą stronę
3	ochrona przed natryskiwaniem wodą pod dowolnym kątem do 60° od pionu z każdej strony
4	ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku
5	ochrona przed strugą wody (12,5 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony
6	ochrona przed silną strugą wody (100 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony
7	ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie (30 min na głębokość 0,15 m powyżej wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów niższych niż 0,85 m)
8	ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie (obudowa ciągle zanurzona w wodzie, w warunkach uzgodnionych między producentem i użytkownikiem, lecz surowszych niż według cyfry 7)
9	ochrona przed zalaniem silną strugą wody pod ciśnieniem (80-100 bar i temp. +80°C) zgodnie z normą DIN 40050

Najczęściej stosowane stopnie ochrony IP w oświetleniu

Stopień ochrony	Zastosowanie w praktyce
IP20 tylko do wnętrz	brak ochrony przed wodą minimalna ochrona przed dotykiem palców idealne do salonu, sypialni, gabinetu
IP21, IP22, IP23 podstawowa odporność na wilgoć	ochrona przed kroplami wody spadającymi pionowo (IP21), pod kątem (IP22) lub lekko z boku (IP23) nadają się np. do korytarzy, klatek schodowych, zadaszonych balkonów
IP40, IP42, IP43 odrobina pyłu i lekkie zachlapanie	dobra ochrona przed ciałami stałymi (jak owady) ochrona przed pojedynczymi kroplami do kuchni, piwnic, poddaszy – gdy wilgoć jest epizodyczna
IP44 złoty standard do łazienek i zewnętrznych warunków	ochrona przed ciałami stałymi >1mm i rozpryskami wody z dowolnego kierunku idealne do łazienek (strefa 2), tarasów, elewacji
IP54 i IP55 solidna ochrona	IP54: ochrona przed kurzem i rozpryskami IP55: dodatkowa odporność na strumień wody stosowane w bardziej wymagających warunkach zewnętrznych
IP64 i IP65 wysoka odporność na pył i deszcz	IP64: pyłoszczelność + ochrona przed rozpryskami IP65: pełna ochrona przed kurzem i strumieniem wody do altan, ogrodów, garaży, parkingów
IP67 i IP68 ekstremalna wytrzymałość	IP67: ochrona przed zanurzeniem do 1 m na 30 minut IP68: pełna odporność na wodę (np. stałe zanurzenie) idealne do fontann, basenów, oczek wodnych

Dzięki wartości IP możesz z łatwością ustalić czy dana oprawa jest przystosowana do umiejscowienia w pomieszczeniu użytkowym, łazience czy też na zewnątrz. Czy zatem wszystkie lampy posiadają określoną klasę szczelności? Nie. Dlaczego? Gdyż nie ma takiej potrzeby. Każda oprawa przystosowana do zawieszenia w sypialni, salonie, biurze czy korytarzu ma zwykle IP20, które bardzo często nie jest uwzględniane w danych technicznych produktu.

Jak dobrać stopień ochrony IP do łazienki?

Wszyscy wiemy jak ważne jest dobrze dobrane oświetlenie w łazience. Należy jednak pamiętać, że nie każda lampa może zostać wykorzystana w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności. Poniżej prezentujemy schemat czterech stref ochronnych, by ułatwić dobór odpowiedniego oświetlenia.

Strefa 0 - to strefa wewnątrz brodzika lub wanny - jest to obszar wymagający oświetlenia z najwyższą ochroną, czyli nie mniejszą niż IP X7.

Strefa I - wnętrze prysznica i najbliższe otoczenie wanny - są to miejsca najbardziej narażone na zachlapanie - w tym obszarze powinniśmy zastosować źródło światła z ochroną nie mniejszą niż IP X5.

Strefa II - to obszary oznaczone najjaśniejszą barwą koloru niebieskiego - w tych miejscach lampy powinny mieć stopień ochrony nie mniejszy niż IP X4.

Strefa III - to miejsca oznaczone kolorem białym - w tym obszarze należy zastosować oświetlenie z ochroną nie mniejszą niż IP X1.

Wskazówka: Nawet jeśli lampa nie będzie bezpośrednio zalewana wodą, warto w łazience wybierać modele co najmniej IP44, aby uniknąć ryzyka uszkodzenia przez parę wodną.

Jak dobrać stopień ochrony IP do oświetlenia ogrodowego?

W przypadku przestrzeni zewnętrznych oprawy narażone są na działanie deszczu, kurzu, błota oraz zmiennych temperatur. Dlatego najczęściej stosuje się:

IP23 – do lamp pod zadaszenie,
IP44 – do kinkietów elewacyjnych (np. lampa na ścianie tarasu),
IP65 – do lamp stojących, reflektorów - nie są one całkowicie wodoszczelne,
IP67 – do oświetlenia zintegrowanego z nawierzchnią, które jest narażone na tymczasowe zanurzenie w deszczu, do obrzeży basenu,
IP68 – do całkowicie zanurzalnych źródeł światła (np. lampy w oczkach wodnych).

Dobór IP powinien uwzględniać również sposób instalacji i poziom ryzyka kontaktu z wodą.

Wskazówka: Jeśli lampa znajduje się blisko trawnika z automatycznym zraszaczem, wybierz minimum IP65.

*Powyższe przykłady mają charakter orientacyjny. Im bardziej chroniony jest obszar, tym niższy może być stopień ochrony IP.

Czy wyższy stopień ochrony IP oznacza wyższą cenę?

Najczęściej – tak, ale to nie reguła. Produkcja lamp o wyższym IP wiąże się z dodatkowymi testami, uszczelnieniami i materiałami odpornymi na korozję. Oto kilka czynników wpływających na cenę:

uszczelnienia silikonowe i gumowe
wytrzymała obudowa (np. stal nierdzewna, aluminium)
odporność na promieniowanie UV
certyfikaty wodoodporności

Jednak nie warto oszczędzać na zabezpieczeniach. Lepiej zainwestować w porządną lampę IP65 na lata, niż wymieniać IP20 po pierwszym deszczu.

Wskazówka: Kupując oświetlenie do salonu czy jadalni, nie inwestuj w lampy IP65 – wystarczy IP20. Z kolei przy zakupie lampy do ogrodu – lepiej dopłacić, niż później wymieniać sprzęt z powodu wilgoci.

Jak podejść do wyboru IP z głową?

Zidentyfikuj miejsce montażu – wnętrze, łazienka, ogród
Sprawdź, czy lampa będzie narażona na wodę lub kurz
Dopasuj stopień IP do potrzeb, nie „na oko”
Nie przepłacaj, ale też nie oszczędzaj na bezpieczeństwie
Pytaj sprzedawcę lub sprawdzaj specyfikację – IP to nie opcja, to wymóg

Wnioski

Wybór odpowiedniego stopnia ochrony IP powinien być każdorazowo dopasowany do miejsca montażu oprawy oświetleniowej. To jeden z kluczowych parametrów, który ma wpływ na długość eksploatacji, bezpieczeństwo oraz odporność na warunki atmosferyczne.

Najważniejsze zalecenia:

do wnętrz suchych: IP20,
do łazienki: IP44 do IP65, w zależności od strefy,
do ogrodu: IP44 lub wyżej,
do zastosowań wodnych: IP67 / IP68.

Prawidłowo dobrane oświetlenie nie tylko spełnia funkcję estetyczną i użytkową, ale również gwarantuje bezpieczeństwo oraz ogranicza koszty związane z naprawami czy wymianą sprzętu.

Chcesz mieć pewność, że Twoje oświetlenie będzie służyć przez lata – niezależnie od warunków? Wybieraj świadomie, a jeśli masz wątpliwości – skontaktuj się z naszym doradcą. Pomożemy dobrać lampy o odpowiednim stopniu ochrony IP, pasujące idealnie do Twojego projektu.